आजचे पाश्चात्त्य आणि आपली जुनी संस्कृती
भारतीय संस्कृती आणि विज्ञान किती प्रगत होते. आपल्या लोकांनी ते मौखिक आणि लिखित अशा दोनी रूपात उपलब्ध करून ठेवले होते. परंतु परकीय आक्रमणांनी आपल्या सर्व ज्ञानाचा आणि साहित्याचा नाश केला. इंग्रजानी अतिशय पद्धतशीरपणे आपला इतिहास विकृत केला आणि आपल्या मूळ संस्कृतीपासून इथल्या लोकांना दूर नेण्याचा प्रयत्न केला आणि त्यात ते यशस्वी झाले. जेव्हा युरोपात लोक गुहेत राहात होते तेव्हा आपल्याकडे बहरलेली संस्कृती होती, पुढारलेले विज्ञान होते, आपली गुरुकुल शिक्षण पद्धती होती, चार आश्रम होते. जात पात कोणी तरी नंतर घुसडली. विश्वामित्र क्षत्रिय असून तपस्वी झाला होता, लोखंडाचे सोने बनवण्यापर्यंत मजल गेली होती, पारा औषधात आणि विमाने बनवण्यात/चालवण्यात वापरला जात होता. खगोल शास्त्रीय ज्ञान अफाट होते. पंचांग तयार केले जे आज पण अचूक गती दाखवते आहे. अगस्ती आणि भृगु सारख्या मुनींनी पुढे येणाऱ्या कित्येक पिढयांची भविष्ये लिहून ठेवली (उदा. नाडी ज्योतिष), मंत्र तंत्र वापरून अस्त्रे निर्माण केली, वेगवेगळे राग - दिवे लावणारे, पाऊस पाडणारे इथेच निर्माण झाले. चरक सारख्या ऋषींनी कित्येक शल्य क्रिया केल्या. परलोक विद्या पारंगत झाले, जन्म, मृत्यू ,पुनर्जन्म, मोक्ष ह्यासारख्या कल्पना मांडल्या. अगदी कालपर्यंत चाणक्या सारखे विद्वान इथे जन्मले आणि त्यांनी अतिशय उपयुक्त विचार प्रदान केले. पाश्चिमात्यांनी आपणाला आपल्या मूळ ज्ञाना पासून दूर केले. आपण बहकत गेलो. पाश्चिमात्य लोक आता आपल्या पुर्वजांच्या प्रथांकडे आणि ज्ञानाकडे डोळे उघडून पाहू लागले आहेत.
गावाकडे आपण शेण अथवा गोवरी जाळून त्या राखेत मीठ टाकून दात घासत असू - त्यावेळी असल्या मंजनामुळे दाताला इजा पोचेल म्हणून टूथ पेस्ट चे मार्केटिंग केले गेले - आज त्याच कंपन्या आपल्या पेस्ट मध्ये "मीठ" आणि "कोळसा" आहे का विचारत आहेत. गावाकडे हातसडीचे तांदूळ वापरात असत, गुळाची चहा बनवत असत, पाहुणा आला कि गूळपाणी देत असत; मॉर्डन सोसायटीच्या नावाखाली आपल्याला पोलिश केलेल्या तांदळाची आणि कारखान्यात बनवलेल्या गंधक असलेल्या साखरेची सवय लावली गेली. लोणकढी तूप हृदयाला खराब म्हणून वनस्पती तूप - डालडा - उमदा खायची सवय लावली गेली आणि पुढे जेव्हा डालडा हृदयाला हानिकारक असतो आणि रक्त वाहिन्या ब्लॉक करतो हे कळल्यावर ऑलिव्ह तेल, सूर्यफूल तेल प्रमोट करण्यात आले. खोबरेल तेल (नारळा ला आपण कल्पवृक्ष म्हणतो) संपृक्त असल्याने ते पण वाईट असे सिद्ध केलेले लोक आता नारळाच्या तेलाचे गुणगान गात आहेत. मध्यंतरी हळदी (जी आपल्याकडे हळद तुरटी लेप, घसा बसला असल्यास, जखमेवर लावण्यासाठी वापरली जाते) मध्ये अँटिसेप्टिक गुणधर्म असल्याचा जावई शोध ह्यांनी लावला आणि त्याचे पेटंट घ्यायला निघाले. आपल्या लोकांनी हंगामा केला म्हणून ते झाले नाही. बासमती तांदळाचे पेटंट घेतले गेले आहे. लसूणीचे आणि कोरफडीचे गुणधर्म आता आता ह्यांच्या ध्यानात येऊ लागले आहेत. पुढे जाऊन गवती चहा आणि आल्याचे पण हे लोक पेटंट घेण्याची शक्यता आहे. रासायनिक खते सोडून तिकडे आता "ऑरगॅनिक" फार्मिंग सुरु झाले आहे. आमच्या सुपीक जमिनीचा कस रासायनिक खते वापरून आपणच संपवून टाकला. आमचे ज्ञान चोरायचे आणि ते वापरून बनवलेले पदार्थ अवाच्या सवा दराने (पेटंट घेतल्यामुळे) परत त्याच्या देशातून आम्हालाच विकायचे किंवा फ्र्यान्चाईज द्यायच्या ! आता योग आणि प्राणायाम वर तिकडे संशोधन चालू आहे आणि केवळ प्राणायाम करून बरेच रोग आटोक्यात आणता येतात हे त्यांना कळले आहे.
सध्या जल्लीकट्टू येथे चाललेल्या बैलांच्या खेळाला विरोध केला जात आहे - तसा तो स्पेन मध्ये चाललेल्या खेळाला का केला जात नाही? "पेटा" ह्या संस्थेने का विरोध केला हे कळात नाही. त्यांचा खरोखर चांगला हेतू आहे कि अंतस्थ हेतू वेगळा आहे - कसे कळणार? माझया एका व्हेट मित्राने सांगितले कि इस्त्रायल ने भारतातून वशिंड असलेल्या हजारो भारतीय गायी त्यांच्या देशात आयात केल्या आहेत आणि त्यांची ते जाणीवपूर्वक पैदास करत आहेत. आपल्या इकडे लोक जर्सी गायीचे फ्याड डोक्यात घेऊन बसले आहेत. आता अमेरिकेत पण ह्या देशी भारतीय गायी आणि त्यांचे गोठवलेले गर्भ आयात केले जात आहेत आणि देशी गायीच्या दुधाचे पेटंट घेण्याच्या मार्गावर आहेत. आपल्या देशातून इतर गोष्टींप्रमाणे देशी गायीचे उच्चाटन करण्याचा हेतू तर ह्या मागे दडलेला नाही?
संस्कृती आणि प्रगती ह्याचा योग्य ताळमेळ घातला पाहिजे. आपले उत्सव पण आता कमी होत आहेत. दही हंडी फोडू नका, पतंग उडवू नका असे चालले आहे. प्रथा परंपरा मोडून चालल्या आहेत. आपल्या नव्या पिढीला पिझ्झा बर्गर अशा जंक फूड ची सवय लावली गेली आणि तिकडे पुन्हा बरेच लोक शाकाहारी चा उदो उदो करू लागले आहेत. आपल्याला ह्या सर्व गोष्टी लक्षात ठेवून आत्मपरीक्षण करणे आवश्यक आहे
भारतीय संस्कृती आणि विज्ञान किती प्रगत होते. आपल्या लोकांनी ते मौखिक आणि लिखित अशा दोनी रूपात उपलब्ध करून ठेवले होते. परंतु परकीय आक्रमणांनी आपल्या सर्व ज्ञानाचा आणि साहित्याचा नाश केला. इंग्रजानी अतिशय पद्धतशीरपणे आपला इतिहास विकृत केला आणि आपल्या मूळ संस्कृतीपासून इथल्या लोकांना दूर नेण्याचा प्रयत्न केला आणि त्यात ते यशस्वी झाले. जेव्हा युरोपात लोक गुहेत राहात होते तेव्हा आपल्याकडे बहरलेली संस्कृती होती, पुढारलेले विज्ञान होते, आपली गुरुकुल शिक्षण पद्धती होती, चार आश्रम होते. जात पात कोणी तरी नंतर घुसडली. विश्वामित्र क्षत्रिय असून तपस्वी झाला होता, लोखंडाचे सोने बनवण्यापर्यंत मजल गेली होती, पारा औषधात आणि विमाने बनवण्यात/चालवण्यात वापरला जात होता. खगोल शास्त्रीय ज्ञान अफाट होते. पंचांग तयार केले जे आज पण अचूक गती दाखवते आहे. अगस्ती आणि भृगु सारख्या मुनींनी पुढे येणाऱ्या कित्येक पिढयांची भविष्ये लिहून ठेवली (उदा. नाडी ज्योतिष), मंत्र तंत्र वापरून अस्त्रे निर्माण केली, वेगवेगळे राग - दिवे लावणारे, पाऊस पाडणारे इथेच निर्माण झाले. चरक सारख्या ऋषींनी कित्येक शल्य क्रिया केल्या. परलोक विद्या पारंगत झाले, जन्म, मृत्यू ,पुनर्जन्म, मोक्ष ह्यासारख्या कल्पना मांडल्या. अगदी कालपर्यंत चाणक्या सारखे विद्वान इथे जन्मले आणि त्यांनी अतिशय उपयुक्त विचार प्रदान केले. पाश्चिमात्यांनी आपणाला आपल्या मूळ ज्ञाना पासून दूर केले. आपण बहकत गेलो. पाश्चिमात्य लोक आता आपल्या पुर्वजांच्या प्रथांकडे आणि ज्ञानाकडे डोळे उघडून पाहू लागले आहेत.
गावाकडे आपण शेण अथवा गोवरी जाळून त्या राखेत मीठ टाकून दात घासत असू - त्यावेळी असल्या मंजनामुळे दाताला इजा पोचेल म्हणून टूथ पेस्ट चे मार्केटिंग केले गेले - आज त्याच कंपन्या आपल्या पेस्ट मध्ये "मीठ" आणि "कोळसा" आहे का विचारत आहेत. गावाकडे हातसडीचे तांदूळ वापरात असत, गुळाची चहा बनवत असत, पाहुणा आला कि गूळपाणी देत असत; मॉर्डन सोसायटीच्या नावाखाली आपल्याला पोलिश केलेल्या तांदळाची आणि कारखान्यात बनवलेल्या गंधक असलेल्या साखरेची सवय लावली गेली. लोणकढी तूप हृदयाला खराब म्हणून वनस्पती तूप - डालडा - उमदा खायची सवय लावली गेली आणि पुढे जेव्हा डालडा हृदयाला हानिकारक असतो आणि रक्त वाहिन्या ब्लॉक करतो हे कळल्यावर ऑलिव्ह तेल, सूर्यफूल तेल प्रमोट करण्यात आले. खोबरेल तेल (नारळा ला आपण कल्पवृक्ष म्हणतो) संपृक्त असल्याने ते पण वाईट असे सिद्ध केलेले लोक आता नारळाच्या तेलाचे गुणगान गात आहेत. मध्यंतरी हळदी (जी आपल्याकडे हळद तुरटी लेप, घसा बसला असल्यास, जखमेवर लावण्यासाठी वापरली जाते) मध्ये अँटिसेप्टिक गुणधर्म असल्याचा जावई शोध ह्यांनी लावला आणि त्याचे पेटंट घ्यायला निघाले. आपल्या लोकांनी हंगामा केला म्हणून ते झाले नाही. बासमती तांदळाचे पेटंट घेतले गेले आहे. लसूणीचे आणि कोरफडीचे गुणधर्म आता आता ह्यांच्या ध्यानात येऊ लागले आहेत. पुढे जाऊन गवती चहा आणि आल्याचे पण हे लोक पेटंट घेण्याची शक्यता आहे. रासायनिक खते सोडून तिकडे आता "ऑरगॅनिक" फार्मिंग सुरु झाले आहे. आमच्या सुपीक जमिनीचा कस रासायनिक खते वापरून आपणच संपवून टाकला. आमचे ज्ञान चोरायचे आणि ते वापरून बनवलेले पदार्थ अवाच्या सवा दराने (पेटंट घेतल्यामुळे) परत त्याच्या देशातून आम्हालाच विकायचे किंवा फ्र्यान्चाईज द्यायच्या ! आता योग आणि प्राणायाम वर तिकडे संशोधन चालू आहे आणि केवळ प्राणायाम करून बरेच रोग आटोक्यात आणता येतात हे त्यांना कळले आहे.
सध्या जल्लीकट्टू येथे चाललेल्या बैलांच्या खेळाला विरोध केला जात आहे - तसा तो स्पेन मध्ये चाललेल्या खेळाला का केला जात नाही? "पेटा" ह्या संस्थेने का विरोध केला हे कळात नाही. त्यांचा खरोखर चांगला हेतू आहे कि अंतस्थ हेतू वेगळा आहे - कसे कळणार? माझया एका व्हेट मित्राने सांगितले कि इस्त्रायल ने भारतातून वशिंड असलेल्या हजारो भारतीय गायी त्यांच्या देशात आयात केल्या आहेत आणि त्यांची ते जाणीवपूर्वक पैदास करत आहेत. आपल्या इकडे लोक जर्सी गायीचे फ्याड डोक्यात घेऊन बसले आहेत. आता अमेरिकेत पण ह्या देशी भारतीय गायी आणि त्यांचे गोठवलेले गर्भ आयात केले जात आहेत आणि देशी गायीच्या दुधाचे पेटंट घेण्याच्या मार्गावर आहेत. आपल्या देशातून इतर गोष्टींप्रमाणे देशी गायीचे उच्चाटन करण्याचा हेतू तर ह्या मागे दडलेला नाही?
संस्कृती आणि प्रगती ह्याचा योग्य ताळमेळ घातला पाहिजे. आपले उत्सव पण आता कमी होत आहेत. दही हंडी फोडू नका, पतंग उडवू नका असे चालले आहे. प्रथा परंपरा मोडून चालल्या आहेत. आपल्या नव्या पिढीला पिझ्झा बर्गर अशा जंक फूड ची सवय लावली गेली आणि तिकडे पुन्हा बरेच लोक शाकाहारी चा उदो उदो करू लागले आहेत. आपल्याला ह्या सर्व गोष्टी लक्षात ठेवून आत्मपरीक्षण करणे आवश्यक आहे
No comments:
Post a Comment